Vóór Facebook was er de Talking Drum.
Lang vóór de telefoon, email, Facebook of Twitter was de trommel het voornaamste communicatiemiddel bij stammen in Afrika. Om de dorpsbewoners ’s ochtends wakker te maken. Of om een boodschap door te geven. Dat doen ze met een talking drum. De talking drum was, én is,  in sommige delen van West-Afrika een belangrijk communicatiemiddel. Hij ontleent zijn naam aan het doel waarvoor hij bestemd is, namelijk communiceren. Met de talking-drum kun je namelijk de menselijke spraak nabootsen. Afrikaanse talen zijn net als Chinees, tonaal, de toonhoogte is belangrijk bij het bepalen van de betekenis van een bepaald woord.

Deze trommels hebben de vorm van een kleine zandloper en de twee vellen zijn verbonden door touwen. Dankzij deze ingenieuze constructie kan de spanning van het vel aangepast worden. De speler, die de drum onder zijn oksel houdt, kan met zijn arm de koorden aanspannen of loslaten waardoor de spanning van het vel te regelen is. De tonen komen overeen met de tonen binnen de Afrikaanse talen en worden geproduceerd met de hand en een stok. De drummers die deze kunst beheersen zijn niet alleen goede trommelaars, maar ook gevorderde vertellers, historici en poëten. Zij vergaarden heel wat kennis over West-Afrikaanse geschiedenis en cultuur en laten het op deze manier voortleven. Als ´griots´, rondreizende vertellers (en soms genezers), reisden ze van dorp naar dorp en zorgen voor verbinding tussen stammen en individuele mensen. Zoiets als groepen en individuele profielen bij Facebook.

In 1949 schrijft een Engels emigrant, John F. Carrington, in zijn boek ´The Talking Drums van Afrika´ hoe de Afrikaanse drummers in staat waren om complexe boodschappen over grote afstanden te communiceren.  Lage tonen zijn mannelijke woorden en hoge tonen vrouwelijke. De drummer communiceert via de zinnen en pauzes. De spreektaal wordt omgezet in trommeltaal.  Zo kunnen mededelingen met hoge snelheid op zeer grote afstanden overgeseind worden. Hij hoorde dat aan kort woord dat werd geslagen op de drums een extra zinsnede werd toegevoegd. Die zou overbodig zijn in gewone spraak, maar geeft de context aan waar het over gaat.

Bijvoorbeeld: het bericht ‘Kom terug naar huis’ kan worden vertaald door de drummers als: ‘Maak je voeten terugkomen op de manier waarop zij gingen, laat je benen terug gaan op de manier dat zij gingen, plant je voeten en je benen in het dorp dat tot ons behoort’.

Enkele woorden worden vertaald in zinnen.  Bijvoorbeeld, ‘maan’ zou worden gespeeld als ‘de blikken van de maan zijn gericht op de aarde’, en ‘oorlog’ als ‘het is oorlog let je op voor hinderlagen’.

De extra zinnen bieden een context om om de fundamentele boodschap door te geven. Deze zinnen kon je niet zomaar verzinnen op eigen houtje. De trommel studenten werd die bepaalde zin die samenviel met elk woord strikt onderwezen opdat er geen misverstanden konden ontstaan.

Bij het gebruik van Twitter zou die context ook niet verkeerd zijn. De verbale vuiligheden zijn niet van de lucht en misverstanden en daardoor ruzies ontstaan razendsnel.

Eén van de allergrootste drummer-griots, Mamady Keïta zegt: ´Soms ben ik bang dat onze toekomstige generatie de cultuur achter het drummen zal verliezen als we cultuur niet integreren in de vooruitgang van de technologie´. Want Facebook vrienden kun je niet aanraken. Je kan het scherm van de computer of mobieltje niet troosten. Maar het trommelen, zingen en dansen brengt mensen bij elkaar, het verenigt mensen in harmonie, het geeft het gevoel van samen doen: Ubuntu. Maar je moet het wel doen, doen-doen. Drum Cafe kan dat alleen maar onderstrepen!

Weetjes:

In de 20ste eeuw is de Talking drum een deel geworden van de populaire muziek in West-Afrika. Vooral in Mbalaxmuziek in Senegal en Fuji en Jùjú muziek in Nigeria. Eryka Badu gebruikte een Talking drum in haar nummer “My people” uit het album “New Amerykah Part One”. Zowel King Crimson, Tom Waits in “Trouble‟s Braids” als Youssou N‟Dour en Khadja Nin konden niet om deze trommels heen.

Ref:

– Carrington, J. F. (1949), The Talking Drums of Africa, Carey Kingsgate Press.