Verlamd tot aan je nek en toch lekker muziek maken? De techniek helpt…via ´wearable´ naar ´bearable´.

Auw, mijn schouder

Onlangs zat mijn linkerschouder een beetje op slot. Vast en zeker teveel met open raam gereden. Lastig en pijnlijk was het wel als ik speelde op mijn djembé. Gelukkig was het nog vakantieperiode en dan zijn de lessen nog niet gestart.

In deze periode waren ook de Paralympics. Sporters kunnen ondanks hun handicap tot van zeer grote prestaties komen. Veelal op eigen kracht maar toch ook vaak met behulp van techniek.

Hoe zit dat eigenlijk met muzikanten? Kun je nog je partijtje meeblazen als je tot je nek verlamd bent. Hoe speel je een duimpiano zonder vingers. Ik ging op zoek.

Muziek voor personen met een handicap

Hoewel het in de praktijk door elkaar loopt zijn er grofweg drie vormen waar muziek in de hulpverlening wordt ingezet: muzikale activiteiten, orthoagogische muziekbeoefening en muziektherapie. Bij muziekactiviteiten gaat het vooral over lekker samen musiceren. Bij orthoagogische muziekbeoefening wil men het fysiek en mentaal functioneren van de deelnemer verbeteren; een soort van leren ´door´ muziek. Met muziektherapie wil je psychische moeilijkheden, conflicten of stoornissen opheffen of verminderen.

En als je geen hulpverlening nodig hebt?

Die hulpverlening is super belangrijk en ik sta er helemaal achter….alleen dat zocht ik niet.
Ik moest mijn vraag wat specifieker maken. Wat is het aanbod voor degenen met een handicap maar zonder acute behoefte aan hulpverlening. Gewoon, mensen die het fijn vinden om muziek te maken.

Muziekonderwijs aan gehandicapten

Ik vind uit dat er, naast mijzelf, weinig instellingen en individuele leraren zijn die muziekonderwijs aanbieden voor gehandicapten. Hierbij worden muzikale leerdoelen vooropgesteld, dit in tegenstelling tot de bovenstaande vormen waar muziek als middel wordt gebruikt om niet-muzikale doelstellingen te bereiken (sociale, cognitieve, motorische, etc).

Kijk, nu kwam ik in de buurt. Ik durf er nauwelijks aan te denken maar langzamerhand werd mijn échte vraag duidelijk: wat nou als ik zelf deels gehandicapt raak. Wat kun je nog als gehandicapte (semi-)professional? Wat zijn de mogelijkheden en hulpmiddelen.

Para-orchestra

Ik kwam op het spoor van het Paraorchestra Het Britse Paraorchestra is het eerste professionele ensemble van gehandicapte musici ter wereld. Ogericht door de Britse dirigent Charles Hazlewood en televisieregisseur Claire Whalley in 2011.  Hun debuut hadden ze notabene op de Paralympische Closing Ceremony in 2012. Net als de Paralympische sporters verschuift het Paraorchestra de perceptie over gehandicapten dat je afgeschreven bent als je een handicap hebt.  Ze bieden begaafde maar gehandicapte musici een eigen platform waardoor ze op weer op het hoogste niveau meespelen.

Ik kijk eens naar het team en mijn oog valt als eerste op Clarence Adoo, één van de top trompetisten in het Verenigd Koninkrijk. Hij speelde naast toppers als Courtney Pine voordat hij op 35-jarige leeftijd verlamd raakte vanaf zijn nek door een auto ongeluk in 1995. Dat is nu zo´n 20 jaar geleden.

´Muziek maken is voor mij net als eten en drinken´, zegt Adoo. ´Als ik moet kiezen tussen kunnen lopen en muziek maken, kies ik de muziek!¨.

Zeven jaar na zijn ongeval, bouwde componist en ingenieur Rolf Gelhaar een adem-gecontroleerd elektronisch instrument, de Headspace. Via een draai van de nek kan Adoo een cursor bewegen om noten te selecteren en terwijl hij in een buis blaast hoor je de muziek. Het volume regelt-ie door zijn hoofd te kantelen.

Hoewel Adoo´s geval extreem is, is hij bepaald niet de enige muzikant die, al dan niet ernstig, beperkt werden in hun passie.

Gitarist Kris Halpin lijdt aan cerebrale parese waardoor hij drie jaar geleden de kracht in zijn handen verloor. Via via kwam hij in aanraking met handschoenen van Mi.Mu.  De handschoenen volgen de bewegingen en houdingen van je handen. De software kan die informatie weer doorgesturen naar je favoriete muziek-software.

Hoewel de technologie niet speciaal voor mensen met een handicap is ontworpen, gooiden de handschoenen het leven van Halpin om.  Hij kon, als één van de 20 mensen ter wereld die zo´n paar hebben, eerder dit jaar tijdens een grote tour door het Verenigd Koninkrijk, virtueel aan snaren plukken en knallende drumsolo´s geven.

En wat vind je hier van?

Dit lijkt toch verdacht veel op een duimpiano zoals we die bij Drum Cafe gebruiken.

Dit is John Kelly; hij zong en speelde Ian Dury’s Spasticus Autisticus tijdens de Paralympics in 2012.

Ik vind het geweldig dat er voor professionele muzikanten zoveel hulp is en attributen zijn.  Al hoop ik eerlijk gezegd nog heel lang met jullie op eigen kracht en met eigen ledematen te kunnen spelen. Mijn schouder is weer goed, het seizoen is weer begonnen……Yes!

Groeten van Patrick tromp
CEO Drum Cafe

Geïnspireerd door:

Home

https://www.theguardian.com/music/2016/may/27/and-on-the-mimu-gloves-the-ingenious-devices-helping-disabled-musicians-to-play-again#img-2